[secretera].
portal bibliofilsko-aukcyjny

281. Głowa wawelska – władca jasnowłosy. Lata 20. XX w. 4000,-

Odlew, gips; 34 x 22 x 21 cm

Z kolekcji Henryka Jasieńskiego (1888-1967), syna wielkiego kolekcjonera Feliksa Manghhi, architekta i konserwatora zabytków, współpracownika prof. Szyszko-Bohusza na Wawelu (patrz poz. poprzednia). Jedna z wykonanych na początku lat 20. XX w. głów – odlewów gipsowych z odzyskanych na mocy traktatu ryskiego oryginalnych, renesansowych rzeźb ze stropu Sali Poselskiej na Wawelu. Prace te miały związek z renowacją Zamku Królewskiego, prowadzoną przez znanego krakowskiego architekta i konserwatora zabytków, Adolfa Szyszko-Bohusza. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości rozpoczęto prace m.in. nad przywróceniem pierwotnej dekoracji stropu Sali Poselskiej, którą niegdyś zdobiło niemal 200 renesansowych rzeźb. Większość została zniszczona w XIX w., kiedy zaborcy austriaccy adaptowali sale zamku na koszary. Ocalała 30 przetrwała dzięki działaniom rodziny Czartoryskich (część głów w ramach konfiskaty majątku Czartoryskich trafiła do Moskwy, do Krakowa wróciła po 1921 r. na mocy traktatu ryskiego), Podczaszyńskich i Tarnowskich. Brakujące rzeźby zamówiono u Xawerego Dunikowskiego. Artysta niezwykle starannie przygotowywał się do swojej pracy, wnikliwie studiując stare dzieła, sporządzał z oryginału odlewy gipsowe (jak sam określał: działał jak producenci falsyfikatów). Projekt ostatecznie nie został zrealizowany, odrzucony przez Komitet Robót w Gmachach Reprezentacyjnych Rzeczypospolitej. Wizerunek 16. wiecznej rzeźby zdobi okładkę książki M. Morelowskiego „Głowy Wawelskie w Rumiancewskim Muzeum w Moskwie” (wyd. 1918 r. w Kijowie). Wg badaczy rzeźba nawiązuje do fizjonomii władców z dynastii Jagiellonów (Władysława Jagiełły i Zygmunta Starego). Nieznaczne zabrudzenia, stan dobry.

Lit.: A. Janczyk, M. Podlodowska-Reklewska, Artysta dla Niepodległej. Dunikowski i odnowa Wawelu. Katalog wystawy 2018, s. 125, poz. 43

Ilośc odsłon: 60