[secretera].
portal bibliofilsko-aukcyjny

317. Zaleski Bronisław. La vie des steppes kirghizes. Descriptions, récits & contes. Texte et illustrations à l’eau-forte par... Paris (Paryż) 1865. J.-B. Vasseur, k. tyt., s. 65, [3], tabl. ryc. 22 (akwaforty), 31 x 44,5 cm, opr. z epoki, płsk ze złoc. i tłocz. tyt. na licu; [oraz:]

Zaleski Bronisław. Préface. Paris (Paryż), Decémbre [grudzień] 1864. Rękopis z autografem: „Bronislas Zaleski”. K. [1] zapisana dwustronnie, o wym. 22 x 17,5 cm. 5000,-

Do albumu dołączono rękopis tekstu wstępu (w języku francuskim), w którym autor, Bronisław Zaleski opisuje kulisy powstania publikacji (jej pomysł narodził się w trakcie długiego, dziewięcioletniego zesłania, kiedy rysowanie stało się jedyną pociechą i rozrywką). Jest to pierwsze tego typu wydawnictwo przygotowane dla czytelnika europejskiego, prezentujące kulturę regionu, z naukową dociekliwością, bez sentymentalizmu. Album zawiera tekst Zaleskiego, poświęcony życiu codziennemu i folklorowi plemion kazachskich, ukazanemu jako równouprawniona kultura (bez charakterystycznej dla Europejczyków wyższości). Każdemu rozdziałowi towarzyszą wykonane przez samego Zaleskiego plansze z akwafortami (w tym celu pobierał w Paryżu nauki), ukazującymi codzienne życie tamtejszych ludów oraz piękno bezkresnych stepów. W swojej pracy Zaleski wykorzystał także rysunki Tarasa Szewczenki, malarza i poety ukraińskiego, który był towarzyszem jego podróży na Półwysep Mangyszlak. Bronisław Zaleski (1819-1880), pisarz i działacz polityczny, student uniwersytetu w Dorpacie (patrz poz. 369), od lat 30. XIX w. prześladowany przez carat za swą działalność na rzecz niepodległości Polski. W 1847 r. zesłany do batalionów karnych w Orenburgu, skąd trafił w stepy Kirgizji (właściwie stepy kazachskie, rozciągające się od południowego Uralu do gór Ałtaj, obecnie część Rosji i Kazachstanu).
W 1853 r. mianowany oficerem, co dało mu swobodę poruszania się po kraju. Owocem tych podróży były wspomnienia: „Dwie wycieczki do stepów kirgiskich. Szkice podróżne” (opublikowane w 1857 r.). Uwolniony w 1856 r., w 1863 r. na stałe zamieszkał w Paryżu. Aktywnie uczestniczył w życiu emigracji polskiej, był sekretarzem Towarzystwa Historyczno-Literackiego, a od 1868 r. dyrektorem Biblioteki Polskiej. Przyjaźnił się z Cyprianem Norwidem. Ilustracje do oferowanego albumu Zaleski wykonał samodzielnie metodą akwaforty. Dzieło to (i inne pomniejsze) zyskało mu miano ostatniego wybitnego grafika emigracji polskiej (a sam artysta był chwalony m.in. przez J. I. Kraszewskiego). Ryciny wystawiono także podczas paryskiego Salonu. Album stał się wydarzeniem na francuskim rynku księgarskim i w opinii uczonych rosyjskich ważnym źródłem do badań nad kulturą Kazachów. Stan rękopisu: ślady wielokrotnego składania (drobne przedarcia w miejscach złożenia), zabrudzenia, lewy margines wzmocniony pap. Ślady po usuwanych pieczątkach na karcie tyt. albumu. Otarcia i drobne ubytki oprawy, zabrudzenia wyklejek i poszczególnych plansz, poza tym stan dobry. Patrz poz. następna.

Lit.: A. Banach, Polska książka ilustrowana, s. 445, poz. 654; J. Woch, La vie des steppes Kirghizes Bronisława Zaleskiego [w:] Sztuka Europy Wschodniej, 2015, tom III, s. 111-119

Ilośc odsłon: 48